Характарыстыка Манілава у паэме «Мёртвыя душы» Н.У. Гогаля
На думку некаторых гісторыкаў літаратуры, прататыпам Манілава мог стаць сам цар Мікалай I, яму была блізкая натура гэтага памешчыка. Вобраз вясковага пана абыгрываецца аўтарам з іроніяй, прасочваецца насмешка над яго лянотай і непатрэбным існаваннем.
Манілаў пастаянна жыве ў марах і фантазіях. Яго дом пабудаваны на ўзвышшы, таму вецер гуляе ва ўсіх пакоях. Гаспадар жа не думае аб тым, як ўцяпліць або перабудаваць будынак, яго праекты значна маштабней. У адзін дзень галава памешчыка занятая думкамі, як пабудаваць падземны ход да дома. У другой – аб неабходнасці выкласці каменны мост праз невялікі сажалка ў садзе. Праз летуценнасць гэтага персанажа Гогаль паказвае яго непрыстасаванасць да рэалій жыцця.
Гогаль досыць часта звяртаўся да такога прыёму, калі, малюючы абстаноўку ў доме сваіх герояў, паказвае іх сапраўдную сутнасць. У маёнтку Манілава усё ў шэрым налёце: сцены, святочная адзенне жонкі, кніга на стале, пыльная попельніца. Гэта паказвае на знежывелай памешчыка. Якім бы прыемным ён не здаваўся ў першыя хвіліны размовы, пасля некалькіх фраз надыходзіць нуда. Паколькі чалавек не гатовы да жывога зносін, гаворка яго мядовая, але пазбаўленая задавацтве і ўласнага меркавання.
Рэальная жыццё для гэтага персанажа не існуе, ён не гатовы прымаць рашэнні і аддаваць загады. Справы ў маёнтку ідуць самі па сабе, на палі ён не ездзіць, падданыя замест працы займаюцца п'янствам. У прыказчыкі абраны чалавек, які не ведае сваіх абавязкаў і не жадаючы нічым займацца. Абсурднасць яго гаспадарскай дзейнасці паказана, калі ён не бярэ з Чычыкава грошы за продаж «мёртвых душ» і за свае ж сродкі пераафармляе дакументы.
Сярод станоўчых якасцяў памешчыка можна вылучыць яго любоў да жонкі і дзецям. Але нават сямейныя адносіны выглядаюць найграна. Свет, у якім жыве Манілаў – толькі здаецца ідыліяй. Персанажа немагчыма аднесці ні да станоўчым, ні адмоўным героям, ён нічога сабой не ўяўляе. Ствараючы вобраз памешчыка, Гогаль паказвае тып людзей, якія лунаюць у аблоках, губляючы час на прывідныя мары.
На працягу ўсёй гісторыі з унутраным станам Манілава не адбываецца ніякіх змен, вобраз яго статычны. Трэба заўважыць, што аўтар, распавядаючы аб сваёй паэме, паказваў на паслядоўнасць намаляваных герояў. Яны з'яўляюцца па чарзе – адзін болей пошла папярэдняга, то ёсць Манілаў, з якім Чычыкаў знаёміцца першым, надзелены найменшай ступенню маральнай дэградацыі.
