Пасведчання аб справах кіраўнікоў старажытных кітайскіх дынастый згубіліся ў глыбіні стагоддзяў. Засталіся толькі казкі, гісторыі, згадкі ў больш позніх летапісах. Зусім нядаўна дзякуючы важным знаходкам археолагаў стала ясна, што некаторыя старыя легенды - не выдумка. Апошнім з гэтых пяці легендарных імператараў старажытнага Кітая быў Вялікі Юй, які заснаваў першую спадчынную дынастыю Ся. Росквіт старажытнакітайскай дзяржавы наступіў прыкладна ў XIII ст. да н. э.: адзін за адным засноўваліся гарады, была вынайдзенай пісьменнасць, развівалася мастацтва выплаўлення і апрацоўкі медзі.У часы праўлення дынастыі Чжоу (1122 - 256 гг. да н. э.) распаўсюдзілася г. н. ленная сістэма — імператар мог узнагародзіць свайго заможніка вялікім зямельным надзелам, або леном, які можна было перадаваць па спадчыне. Кожны феадал станавіўся на сваёй зямлі паўнапраўным уладаром, і з часам гэта прывяло да паслаблення ўлады імператара і пачатку міжусобіц (722 - 221 гг. да н. а). На рубяжы VI - V стст. да н. а, у разгар воін і рабаванняў, зарадзілася і адужэла новая рэлігійна-філасофская сістэма — канфуцыянства.Яе заснавальнікам стаў Кун-фу-цзы (у Еўропе яго прывыклі называць Канфуцыем) - мудрэц, у маладосці служыў чыноўнікам. Згодна з конфуцианству, натуральнай рысай чалавека з'яўляецца дабрыня, адзіна правільным прыладай дзяржавы -іерархічнае грамадства на чале з адным поўнаўладным кіраўніком, а ўсе спрэчкі і сваркі павінны вырашацца не гвалтам, а мудрым саветам.
Да моманту, калі сціхлі міжусобныя вайны, самым моцным з дзяржаў было Цынь. Паступова гэтая дзяржава здолела падпарадкаваць сабе суседнія, і ў 221 г. да н. э. яе уладыка абвясціў сябе імператарам Кітая, прыняўшы тытул Шы Хуандзі («першага імператара»). У часы праўлення Цынь Шы Хуандзі краіна была падзелена на 36 акругаў, а для кіравання дзяржавай і ўтаймавання мяцежных феадалаў існаваў магутны чыноўніцкі апарат. На ўсёй прасторы імперыі былі ўведзеныя адзіная пісьменнасць, грашовая адзінка, сістэма мер і вагаў;тады ж пачалося збудаванне Вялікай сцены, а таксама разгалінаванай сеткі каналаў і дарог. Апорай валадару служыла шматлікая і добра падрыхтаваная армія, з дапамогай якой удалося заваяваць новыя тэрыторыі на поўначы і поўдні. Аднак з-за празмерных падаткаў ўсю краіну ахапілі сялянскія хваляванні і бунты феадалаў, якія жадалі вярнуць сабе страчаныя прывілеі.
Падчас смуты здолеў вылучыцца Лю Бан - адзін з важакоў паўстанцаў, пасля які заснаваў дынастыю Хань (206 г. да н. э. - 220 г. н. э.). Лю Бан і яго спадчыннікі абапіраліся на запаведзі канфуцыянства, якое з часам стала не проста навукай аб правільным прыладзе дзяржавы і грамадства, але таксама філасофіяй і рэлігіяй. Гэта адбылося ўжо пры імператару У-Дзі (141 - 87 гг. да н. э.). Ён здолеў здушыць мецяжы феадалаў, зрабіў больш жорсткімі пакарання за злачынствы, увёў сістэму мер экзаменаў для вышэйшых чыноўнікаў, загадаў збіраць і захоўваць запасы збожжа на выпадак неўраджаю.Да пачатку новай эры ў Кітаі атрымалі значнае развіццё многія рамёствы, і караванными шляхамі на захад пацяклі вытанчаная посуд і статуэткі з фарфору, лакі, вырабы з нефрыту, тэракоты, бамбука і інш У пачатку II ст. тут вынайшлі паперу, а падрабязныя хронікі, якія складаліся старажытнымі кітайскімі астраномамі, ўяўляюць вялікую важнасць для сучаснай навукі. Але ў 220 г. апошні імператар дынастыі быў вымушаны адмовіцца ад трона. Адзіны перш Кітай распаўся на тры дзяржавы; так пачалася эпоха троецарствия.
