Трагедыя Раскольнікава ў рамане Дастаеўскага «Злачынства і пакаранне»
У цэнтры апавядання глыбока сацыяльнага, філасофскага і ідэалагічнага рамана Дастаеўскага "Злачынства і пакаранне" знаходзіцца жабрак студэнт Радзівон Раскольнікаў. Калі сачыць за сюжэтам, то мы бачым апісанне забойства і раскаяння аб ім, у выглядзе душэўных перажыванняў галоўнага персанажа. Але варта капнуць глыбей, як перад намі агаляецца зусім іншая сэнсавая лінія рамана. Мы бачым працэс адукацыі, развіцця і крушэння ідэі пра Звышчалавека.
Аўтарам гэтай ідэі выступае сам Раскольнікаў. Згодна з ёй, усё чалавецтва дзяліцца на дзве катэгорыі: тыя, хто вершыць лёс, здольны змяняць ход гісторыі і з'яўляецца карысным для грамадства. І другая катэгорыя тых, хто толькі дарма топча зямную цьвердзь, людзі, якія не маюць права што-небудзь вырашаць. Да другім студэнт адносіць прагную старую-працэнтніцу. Сваёй задачай ён бачыць вызваленне свету ад падобнай "бруду".
Але здзейсніўшы злачынства, студэнт пачынае немінуча расчароўвацца ў вернасці ўласнай тэорыі. Ўнутры студэнта разгараецца агонь супярэчнасці паміж прынцыпам "усё дазволена" і ўнутранай любові да чалавецтва. Раскольнікаў забівае не толькі старую, але і самога сябе. У гэтым складаецца галоўная трагедыя гэтага загубленага чалавека. Здзейсненае забойства пераносіць студэнта ў тую, катэгорыю амаральных людзей, якой ён спрабуе супрацьстаяць у пачатку апавядання. З вялікай псіхалагічнай дакладнасцю аўтар дазваляе нам прасачыць усе душэўныя пакуты галоўнага персанажа рамана.
Тэорыя не вытрымлівае праверкі рэальнасцю. Жыццё ўносіць свае карэктывы. Герой асуджаны пацярпець крах сваіх высноў. І мы спачуваем Раскольникову і радуемся цудоўнага вылячэння яго душы ў фінале.
