Трагедыя сумлення галоўнай гераіні ў творы Астроўскага «Навальніца»
У сваім творы «Навальніца» пісьменнік дэманструе паўсядзённае жыццё купецкай сям'і часоў царскай Расіі. Адразу ж можна адзначыць, што характар галоўнай гераіні творы сфарміраваны ў атмасферы поўнай любові і свабоды. З дзяцінства Кацярына набывае і захоўвае ў сабе ўсе выдатныя абрысы рускай душы. Яна з'яўляецца сумленным і адкрытым чалавекам, які проста не навучаны хлусні і выкрутлівасці. Неверагодную прыгажосць жыцця яна адкрывае для сябе ў рэлігіі. А актыўны памкненне да прыгожага і добраму ў сваім жыцці яна знаходзіць у малітвах.
Выходзячы замуж за Ціхана, Кацярына уваходзіць у сям'ю Кабанихи. Нораў гаспадыні ў поўнай меры адпавядае абранай пісьменнікам прозвішчы. Яна старанна засцерагае правілы, які пануе ў яе сям'і, запалохваючы сваіх дамачадцаў ці ледзь не да ікаўкі. Для яе ў аснове сямейных адносін заключаны толькі страх і паслухмянасьць, заснаванае на страху, а зусім не каханне, прыхільнасць і павага.
У жудаснай атмасферы сямейства Кабанихи Кацярына улюбляецца ў Барыса, пляменніка Дзікага. Ён паходзіць з больш шляхетнага роду і яго становішча непараўнальна вышэй, чым у астатніх навакольных яго людзей. Насуперак надзеям Кацярыны, ён таксама аказваецца бязвольным суб'ектам, які проста рэкамендуе ёй змірыцца са сваім становішчам. Ён выдатна ўсведамляе, што, на самай справе, гняце Кацярыну, але дапамагчы ёй у пераадоленні гэтага адмаўляецца. Дзяўчына адчувае сябе па-сапраўднаму шчаслівай толькі ў грамадстве каханага аб'екта. Аднак спазнаўшы сваё шчасце з дапамогай звычайнай зямной любові, яна пачынае адчуваць сябе грэшніцай, парушыла сваімі паводзінамі самі асновы знаёмы ёй грамадства.
Цудоўнае ў рэчаіснасці пачуццё кахання - заганны грэх для замужняй жанчыны. Яна спрабуе застацца бездакорнай, ачысціць сваё сумленне, а таму лагічным выглядае іх публічнае пакаянне. Герой, які застаўся глыбока ў душы чыстым і бязгрэшным мае права разлічваць на дараванне. Аднак не атрымлівае яго. І самым страшным судом для яе становіцца суд уласнай сумлення. Самагубства знясіленую ахвяры ўласнай грэхападзення становіцца лагічным следствам. Аднак, нібы аддаючы належнае яе ўчынку, аўтар апісвае падзеі, якія адбываюцца пасля самагубства падзеі. Удавец перастае быць бязвольным, а свет Кабанихи разбураецца на вачах у кампаніі з яе аўтарытэтам.
Твор Астроўскага зусім не з'яўляецца выявай «трагедыі кахання». Хутчэй гэта «трагедыя сумлення» галоўнай гераіні. Яе крок з абрыву - учынак якога ў роспачы ў сваёй бессэнсоўнай барацьбу чалавека, учынак якога ўспрымаецца ім самім, як спроба пазбегнуць пакут сумлення. Бо зямныя пакуты ўспрымаюцца ёй страшней, чым нават мукі Апраметнай.
