(Па зацверджанай структуры для здачы ЕГЭ, 11 клас)
Здрада — разбуральны ўраган, бязлітасны да ўсіх, хто меў няшчасце з ім сутыкнуцца. Чалавек, адданы блізкімі, не заўсёды можа справіцца з душэўнай болем. А сам здраднік рана ці позна атрымлівае адплату за свой учынак.
А. С. Пушкін у аповесці «Станцыйны наглядчык» распавядае нам пра дзяўчыну, які кінуў свайго бацькі дзеля закаханасці. Няўдзячная дачка таемна збягае ад старога і знікае з яго жыцця. Бацькоўскае сэрца не хоча верыць у тое, што адбываецца, і бедны тата шукае уцекача. Але дзяўчына непахісная ў сваім рашэнні: яна не толькі не вяртаецца ў бацькоўскі дом, але і не размаўляе з некалі самым блізкім чалавекам.
Толькі праз гады, стоячы ля магілы бацькі, яна зразумее, што знішчыла чалавека, для якога была сэнсам жыцця.
Магчыма, прасвятлення дзяўчыны спрыяла яе мацярынства, і яна ў поўнай меры змагла ўсвядоміць сілу бацькоўскай любові. Але раскаянне прыйшло занадта позна: стары, расчараваны, пазбаўлены самага дорага, быў даўно мёртвы.
Н.У. Гогаль малюе іншую па сюжэце, але падобную па пасыле карціну. Андрэй з твора «Тарас Бульба» здраджвае радзіму, бацькі і свой народ дзеля ўспыхнула любові да выдатнай полячке. Смелы казак пераходзіць на варожую бок у пераломны момант бітвы, корміць абложаных ворагаў і дапамагае ім выбрацца з цяжкага становішча.
Для палякаў яго дзеянні — высакароднасць і выратаванне. Але для Тараса Бульбы такія ўчынкі сына — самае сапраўднае здрада. Стары ваяка вырашае расправіцца з здраднікам па законах вайны і выносіць смяротны прысуд Андрию.
Што перажывае бацька, які хоча ўласнаручна забіць сына? Чаму ён гэта робіць?
Калі ўгледзецца ў вобраз Тараса Бульбы, становіцца зразумела, што словы «гонар», «вера» і «айчына» для яго сьвятыя. Будучы абаронцам роднай зямлі, ён марыў убачыць дзяцей паслядоўнікамі свайго справы. Але малодшы сын вырашыў інакш, прадаўшы свой народ, сям'ю і таварышаў. Бацька выконвае «доўг гонару», але душа яго напоўнена болем задоўга да вырашальнага стрэлу. Ён развітаўся з сынам даўно. Тады, калі ўпершыню ўсвядоміў: яго уласны дзіця пайшоў супраць Айчыны.
Прыведзеныя прыклады паказваюць, якія перажываюць пакуты адданыя людзі: станцыйны наглядчык, забыты дачкой, раптоўна памірае, не здолеўшы справіцца са сваёй стратай. Тарас Бульба хапае зброю не з пачуцця помсты, а ад адчаю, бачачы ў родным дзіцяці ворага.
Доля саміх здраднікаў таксама незайздросная: яны ўсведамляюць увесь жах сваіх учынкаў занадта позна, альбо да канца жыцця адмаўляюць факт здрады, прычыняючы боль блізкім.
Зыходзячы з вышэйсказанага, можна заключыць, што здрада, даючы ілюзію выгады таго, хто яго здзяйсняе, забірае самае каштоўнае: гонар, сям'ю, сяброў і родных.
