Духоўная недасканаласць чыноўнікаў у паэме Н.У. Гогаля "Мёртвыя душы"
У эпоху ўрачыстасці матэрыяльных каштоўнасцей над духоўнымі казаць пра выхаванне ў дзяцей пачуцця патрыятызму не прыходзіцца. Хутчэй выключэннем з устаноўленых правілаў становіцца праява любові да Радзімы. На жаль, нікога не здзівіць узбагачэннем чыноўніка шляхам амаральных здзелак і афёр.
Менавіта такое грамадства апісвае Мікалай Васільевіч Гогаль у паэме «Мёртвыя душы». Гэта твор стала жамчужынай тварэнняў аўтара. Будучы патрыётам Расеі, Н. В. Гогаль адчайна супраціўляўся гниющему бюракратычнага устою, якое раскладае грамадства знутры. Багатая, квітнеючая, неабсяжная Радзіма мае ўсе рэсурсы развіцца да вядучай сусветнай дзяржавы, але эгаістычнае і прагнае меншасць ва ўладзе паразітуе на народных багаццях, не пакідаючы шанцаў прагрэсу.
Галоўным антыгероем паэмы з'яўляецца Павел Іванавіч Чычыкаў. Выхаваны абыякавасцю бацькоў, у сям'і, дзе адзіную каштоўнасць уяўляла толькі звонкая манета, Паўлуша абясцэньвае ўсе духоўнае і святое ў людзях. У выніку, перад намі паўстае амаральны, разважлівы, беспрынцыповы дзялок, гатовы на любую подласць у імя дасягнення ўласных прагных мэтаў.
Самай бліскучай афёрай гэтага дасведчанага казнакрад і ашуканца становіцца масавая скупка мёртвых душ сялян у такіх жа, як ён сам, прагных памешчыкаў. На жаль, аналогія вельмі ярка праглядаецца і ў нашы дні. Нават самы таленавіты ашуканец застаўся б ні з чым у асяроддзі законапаслухмяных чыноўнікаў, але ў рэальнасці памер хабараў толькі расце прямопропорционально ад шырокасці паўнамоцтваў прадстаўніка ўлады.
Аўтар выкрывае і высмейвае ўсю абсурднасць сітуацыі, якая сістэмы «паслуг і ўзнагароджанняў». Маниловы, Собакевичи, Ноздревы, пры ўсім сваім матэрыяльным дабрабыце, з'яўляюцца ворагамі свайго народа і цэлай Радзімы. Такія персанажы ў гонцы за нажывай гатовыя пакінуць пасля сябе выпаленую зямлю, але задаволіць свае пастаянна растуць апетыты. Крайняй ступенню скупасці і маладушнасці выступае вобраз Плюшкіна. Абсалютна справядліва ў народзе гэтая прозвішча ўкаранілася прыслоўем.
Н. В. Гогаль у сатырычнай форме заклікае кожнага змагацца з цынічным фарсам карумпаванай сістэмы. Бо менавіта народ з'яўляецца адзіным носьбітам рускіх традыцый, невычэрпнай скарбніцай мудрасці і ведаў, а таксама моцнай рухаючай сілай на шляху да развіцця Радзімы-матухны. Майстар прозы апісвае Расію ў вобразе птушкі-тройкі, чый шлях залежыць ад любові народа да сваёй зямлі, ад рашучасці не дапусціць загразнуць Дзяржаве ў подласці, падступнасьці, крадзяжы і невуцтве. Аўтар пытаецца да чытача адумацца і не апускацца ў бездань бяздушнага ўзбагачэння.
