Сачыненне/рэферат на тэму "Жанчыны - Героі Савецкага Саюза: Ліквідацыя гаулейтера Беларусі"
Адным з напрамкаў дзейнасці Галоўнага разведупраўлення Чырвонай Арміі ў гады Вялікай Айчыннай вайны (1941/45) было арганізацыя "актаў адплаты" на акупаванай тэрыторыі СССР у дачыненні да вышэйшых чыноў Вермахта і Рэйха - асоб, якія непасрэдна вінаватых у гібелі дзесяткаў (сотняў) тысяч савецкіх грамадзян. Гаулейтер Беларусі Вильгем Кубе быў у спісе "падлягаюць ліквідацыі". Па яго асабістым загадзе былі пакараныя дзясяткі тысяч габрэяў і цыганоў, якія жылі ў Беларусі.Ён быў прыхільнікам жорсткіх метадаў барацьбы з падполлем і партызанамі - "аблавы" на рынках і вуліцах беларускіх гарадоў з мэтай арышту "закладнікаў" (большасць з якіх у выніку былі расстраляныя), масавыя пакарання жыхароў вёсак толькі за падазрэнне ў садзейнічанні партызанам і іншыя "спосабы навядзення парадку" сталі нормамі ў часы гаулейтерства Вільгельма Кубэ.
У 1943 годзе савецкая разведка зрабіла некалькі няўдалых спроб пакараць смерцю гэтага бязлітаснага ката жыхароў Беларусі:
- 22 ліпеня Кубе павінен быў быць у мінскім тэатры. Падпольшчыкам удалося закласці гадзіннікавую міну ў ложак, у якой ён звычайна сядзеў, але літаральна за 3 хвіліны да выбуху, Кубе выйшаў з ложы. У той дзень загінула 70 нямецкіх афіцэраў + больш сотні было паранена, але мэта нумар 1 не пацярпела;
- увечары 6 верасня выбухнула загадзя закладзеная гадзіннікавая бомба ў сталовай для вышэйшых афіцэрскіх чыноў на бяседзе ў гонар 10-гадовага праўлення Гітлера - Кубе павінен быў быць там на бяседзе, але чаму-то не прыехаў. У выніку было забіта 36 высокіх чыноў Вермахта і грамадзянскай адміністрацыі, але мэта нумар 1 зноў не пацярпела;
- правалам скончыліся і 3 спробы ліквідаваць Кубе на дарозе Мінск-Локшица - у дні засад Кубе не ехаў звыклымі маршрутамі (толі "провід" яго ратавала, толі выдатна працавала контрразведка).
У рэшце рэшт спрацаваў план ліквідацыі ката, які распрацавала Марыя Осіпава [Кароткая даведка па Осіпавай: былы дэлегат VI з'езда РКСМ, выпускніца Вышэйшай партыйнай школы ў Мінску, яшчэ да вайны праца ў Вярхоўным Судзе Беларусі (вышэйшую юрыдычную адукацыю). У першыя дні акупацыі стварыла невялікую баявую падпольную групу. З снежня 1941 года была адной з асноўных сувязных Мінскага падполля з партызанскімі атрадамі Беларусі].
Яна здолела схіліць да супрацоўніцтва з падпольшчыкамі служанку з асабняка, у якім жыў гаулейтер - Алену Мазанік. [Кароткая даведка па Мазанік: адукацыя няпоўная сярэдняя (6 класаў). Да вайны працавала ў грамадскім харчаванні (з 1931 па 1935 гады афіцыянтка сталовай беларускага Саўнаркама; з 1935 па 1939 гады афіцыянтка і пакаёўка ў СовНаркомовском доме адпачынку; з 1939 г. да пачатку вайны афіцыянтка сталовай ЦК КПБСР).Пасля акупацыі Мінска некаторы час працавала прыбіральшчыцай у адной з нямецкіх казармаў, затым афіцыянткай у афіцэрскім казіно, а ў чэрвені 1943 года ўладкавалася працаваць у асабняк на Тэатральнай - дом, дзе са сваёй сям'ёй жыў гаулейтер Вільгельм Кубе].
Калі быць больш дакладным, то першай на Мазанік выйшла Надзея Траян. [Кароткая даведка па Траян: У падполле практычна з першых дзён акупацыі. З ліпеня 1942 года - сувязная паміж партызанскімі атрадамі і падпольнымі групамі ў Мінскай вобласці. Яшчэ да ліквідацыі Кубе была ўзнагароджана ордэнам Чырвонай Зоркі].
Але Надзея Траян не змагла выканаць адно з абавязковых умоў Мазанік, пры якім яна гатовая была дапамагчы падпольшчыкам ліквідаваць гаулейтера - яна не магла арганізаваць сустрэчу Мазанік з камандзірам партызанскай брыгады. Чаму Алена Мазанік патрабавала гэтай сустрэчы? Яна спрабавала атрымаць "афіцыйную" гарантыю, што пасля замаху на Кубе яе асабіста, а таксама сям'ю яе роднай сястры эвакуююць на Вялікую зямлю.А вось Осіпавай ўдалося арганізаваць сустрэчу сёстры Мазанік з камандзірам партызанскай брыгады і пасля таго, як сястра пацвердзіла, што вылучаныя ўмовы эвакуацыі на Вялікую зямлю 5 чалавек будуць выкананы. 20.09.1943 пры садзейнічанні Траян і Осіпавай Мазанік удалося даставіць у асабняк гаулейтера гадзінную бомбу. На наступны дзень Мазанік, усталяваўшы таймер на 0:40 ночы, непрыкметна для аховы і іншага абслуговага персаналу заклала міну ў спальні Вільгельма Кубэ. 22.09.1943 у 0:40 пачуўся выбух - Кубэ быў пакараны...
За арганізацыю і ажыццяўленне гэтага акта адплаты Осіпавай Марыі Барысаўне, Мазанік Алены Рыгораўны і Траян Надзеі Віктараўны 29.10.1943 былі прысвоены званні Герояў Савецкага Саюза.
| 
